Xuất hiện lần đầu vào tháng Ba năm 2025, hành vi “Bắt cóc online” dần được biết đến như một hình thức lừa đảo mới. Thủ phạm chỉ việc ẩn mình sau chiếc điện thoại và yêu cầu từ xa. Đáng nói, mục tiêu của “Bắt cóc online” là nhóm đối tượng thanh thiếu niên, những người thành thạo trong việc sử dụng công nghệ thông tin. Sự tinh vi của “Bắt cóc online” nằm ở khả năng khai thác tâm lý và hành vi của thanh thiếu niên.
Khi những học sinh đang trong giai đoạn từ 15 đến 18 tuổi, các thay đổi về tâm sinh lý thường xuất hiện rõ rệt trong quãng thời gian này. Các bạn mong muốn được thể hiện bản thân, thoát ly khỏi sự lệ thuộc vào người thân trong gia đình cũng được hình thành. Họ được tự do tìm hiểu thế giới bên ngoài nhưng lại khó chia sẻ, mất kết nối với người thân nên khi gặp chuyện, các bạn sẽ có xu hướng muốn tự giải quyết để khẳng định khả năng của mình.
Đề tài nghiên cứu này tập trung vào việc đánh giá năng lực ứng phó thực tế của học sinh, thông qua các khía cạnh: mức độ cảnh giác, khả năng phân tích tình huống, phản ứng khi đối diện với tình huống khẩn cấp,... Từ những dữ liệu thu thập được, mục đích của bài nghiên cứu là góp phần nâng cao nhận thức về các loại hình lừa đảo mới đang lan rộng, đồng thời trang bị cho học sinh những kỹ năng thiết yếu trong việc tự bảo vệ bản thân, xử lý kịp thời tình huống và tham gia xây dựng một môi trường mạng an toàn, lành mạnh.
Trong thời buổi khoa học công nghệ ngày càng phát triển, chất lượng cuộc sống được cải thiện rất nhiều nhờ những tiện ích mà công nghệ thông tin mang đến. Song song với đó, những hành vi lừa đảo qua mạng dần dần trở nên tinh vi, phức tạp và khó nhận diện hơn. Gần đây, hiện tượng “Bắt cóc online” đang xuất hiện ngày càng thường xuyên trên các mặt báo và các trang thông tin điện tử. Mục tiêu chính là học sinh và người trẻ, những cá nhân chưa có nhận thức hoàn chỉnh và thiếu kinh nghiệm ứng phó.
Nghiên cứu được thực hiện dựa trên cơ sở lý thuyết tâm lí học, tâm lí học giáo dục cùng với đó là bài khảo sát đánh giá các kĩ năng: an toàn thông tin, ứng phó với các tình huống của học sinh. Việc khảo sát, thu thập và phân tích số liệu sử dụng các phương pháp nghiên cứu khoa học như: điều tra bảng hỏi, quan sát thực tế và phân tích tổng hợp. Việc nghiên cứu sẽ chỉ ra những hệ lụy mà hành vi “Bắt cóc online” mang tới cho xã hội và những ảnh hưởng của nó lên sức khỏe tinh thần của học sinh.
Ngày càng có nhiều học sinh trở thành nạn nhân của hành vi “Bắt cóc online”. Tuy nhiên, có rất ít hướng dẫn cụ thể và biện pháp thiết thực hỗ trợ học sinh đối diện với những tình huống lừa đảo tinh vi nêu trên. Bởi lẽ đó, bài nghiên cứu này giúp nhận diện quá trình “Bắt cóc online”, đồng thời đề xuất giải pháp nhằm giúp các bạn học sinh Trung học phổ thông đưa ra lựa chọn đúng đắn và phù hợp.
Thông qua quá trình nghiên cứu, phụ huynh, nhà trường và đặc biệt là cơ quan chức năng có những quan điểm rõ ràng trong việc quan sát con em mình trên các nền tảng mạng. Từ đó đem lại những môi trường an toàn trên các nền tảng trực tuyến, cải thiện trải nghiệm cho các bạn học sinh cũng như xây dựng một cộng đồng mạng tích cực, góp phần nâng cao nhận thức của mỗi cá nhân trên các nền tảng xã hội.
“Bắt cóc online” và năng lực ứng phó của học sinh Trung học phổ thông tại thành phố Hồ Chí Minh - Thực trạng và giải pháp ngăn chặn.
Tình trạng tâm lý và hậu quả của học sinh sau khi bị “Bắt cóc online”.
Đưa ra một số giải pháp ứng phó và rèn luyện kĩ năng của học sinh khi đối diện với “Bắt cóc online” trên thực tế.
Nhóm nghiên cứu đã đề ra phương án trang bị cho học sinh những kiến thức pháp luật cơ bản và kỹ năng ứng xử trong tình huống khẩn cấp. Từ đó, sổ tay bỏ túi “Lawkit” ra đời như một công cụ hỗ trợ, giúp học sinh dễ dàng tiếp cận pháp luật, biết cách tự bảo vệ bản thân và tìm kiếm sự trợ giúp khi cần thiết.
Sổ tay bản điện tử: ở đây
Fanpage tuyên truyền: Lawkit - Sổ tay pháp luật (Facebook)
lawkit_so_tay (Instagram)